Delen
  • Whatsapp
  • Facebook
  • Twitter
Naar informatieplein overzicht

Ontwikkelingen rondom geothermie projecten in Brabant

Silvia van den Heijkant is beleidsmedewerker duurzame warmte en geothermie bij de provincie Noord-Brabant. Sinds februari 2020 houdt zij zich bezig met duurzame warmtebronnen, zoals geothermie, aquathermie, bodemenergie en restwarmte maar ook met het verduurzamen van bestaande warmtenetten. We spraken haar naar aanleiding van het uitkomen van het digitale magazine ‘Green deal Geothermie’.

Wat is geothermie?

Geothermie is het winnen van warmte uit de diepe ondergrond; dieper dan 500 meter. Daarboven heet het bodemenergie. Bij reguliere geothermie worden 2 boringen gezet: een productieput en een injectieput. Uit de productieput haal je het warme water dat zich in de aardkorst bevindt omhoog om door een warmtewisselaar te halen waar het zijn warmte af kan staan aan een ander circuit. Het afgekoelde water gaat weer terug de bodem in waar het weer langzaam opwarmt. Per kilometer diepte dat je de bodem ingaat, stijgt het water ongeveer 30 graden in temperatuur. Maar ook hoe dieper je gaat hoe technisch uitdagender en hoe duurder. De diepste boringen zijn nu tot zo’n 5 à 6 kilometer. Met ondiepe geothermie haal je water van 40 à 50 graden naar boven, dan heb je voor verwarming van bijvoorbeeld huizen en gebouwen vaak nog een warmtepomp nodig die die temperatuur nog een beetje opkrikt met elektriciteit. Als je dieper gaat en water ophaalt van 90 graden of hoger dan kun je die warmte rechtstreeks gebruiken voor het verwarmen van gebouwen.

Per kilometer diepte dat je de bodem ingaat, stijgt het water ongeveer 30 graden in temperatuur.

En wat houdt de Green deal in?

De Green deal Geothermie Brabant is een in 2016 afgesloten deal die door een groot aantal publieke en private partijen is ondertekend, met als doel om op een veilige manier geothermieprojecten in onze provincie te realiseren. Als je gaat boren naar grote diepte kun je eerst door lagen komen waarin grondwater zit dat gebruikt wordt voor ons drinkwater. Je wilt niet dat daar iets mee gebeurt. Binnen de Green deal is een richtlijn opgesteld met een aantal maatregelen die het grondwater beschermen. Bijvoorbeeld het toepassen van dubbelwandige buizen zodat er een dubbele barrière is tussen het zoute water dat je naar boven haalt en het zoete grondwater. Verder is er binnen Green deal seismisch onderzoek uitgevoerd. Als je naar aardwarmte gaat boren, dan wil je precies weten waar je moet boren en tot welke diepte. Dus je wilt weten waar lagen zijn waarin zich water bevindt, hoe dik die lagen zijn en hoe doorlatend. Daar hebben we seismisch onderzoek voor gedaan, waarbij je in de bovengrond trillingen aanbrengt. De manier waarop die trillingen weerkaatst worden geeft informatie over de bodemopbouw. Alle data die hiermee binnen de Green deal wordt vergaard, komt openbaar beschikbaar zodat partijen die geothermie willen ontwikkelen of willen kijken wat de potentie is van geothermie, daar gebruik van kunnen maken.

 

Wat is het verschil met warmtepompen die mensen zelf aanschaffen?

 

Dat is ondiepere aardwarmte, daar heb je 2 soorten van: gesloten systemen en open systemen.  Gesloten systemen zijn lussen die je in de ondergrond aanbrengt, dat is een systeem dat je per huis kunt toepassen. Dan heb je vaak 2 à 3 lussen in de bodem per woning en die sluit je dan aan op je eigen warmtepomp. Of je hebt een warmte-/koude opslagsysteem (WKO), waarbij je ook 2 putten maakt, waarbij je uit de ene put water onttrekt en in de andere water terug injecteert. Dat is voor grotere gebouwen of een aantal woningen zo’n 50 à 100. Met geothermie heb je het over orde van grootte van duizenden woningen die je op één zo’n bronpaar kunt aansluiten. Dat is een heel andere schaalgrootte.

 

Dus voor wie is dat interessant?

 

Gemeentes en RES-regio’s zijn bezig met het opstellen van hun transitievisies warmte. Gebouwen moeten in 2050  aardgasloos zijn. Dus die zijn aan het kijken naar alternatieven voor die woningen en gebouwen en geothermie is één van de potentiële warmtebronnen. Datzelfde geldt voor bedrijven die moeten verduurzamen. We hebben kaarten beschikbaar op het Warmtebronnenregister van de provincie Noord-Brabant, waarop de potentie van geothermie en andere bronnen te zien is. Partijen kunnen die informatie gebruiken om te bepalen of geothermie potentie heeft in een bepaald gebied.

 

Wat is het hogere doel, waar doe je het voor?

 

Persoonlijk wil ik me graag inzetten voor de warmtetransitie. Ik ben ervan overtuigd dat we het gebruik van fossiele brandstoffen moeten afbouwen. Enerzijds omdat ze eindig zijn, maar ook omdat ze een negatief effect hebben op het milieu. Met mijn werk wil ik graag bijdragen aan het oplossen van dit vraagstuk.

 

Welke lessen heb je tot nu toe geleerd?

 

Dat de ondergrond in Brabant complex is, gelukkig komt er steeds meer data beschikbaar vanuit de Green deal maar ook het landelijk SCAN programma. Zo ontstaat een steeds beter beeld van de potentie van geothermie.

 

Geothermie valt onder de Mijnbouwwet met als bevoegd gezag het Ministerie van EZK. Die wet was oorspronkelijk bedoeld voor de winning van olie en gas en er zitten wat discrepanties in met warmtewinning. Er komt een nieuwe Mijnbouwwet die beter afgestemd is op het winnen van aardwarmte.

 

Op welke termijn kunnen we verwachten dat wijken en bedrijven geothermie gaan gebruiken?

 

Op dit moment is er één geothermie project operationeel in Zevenbergen voor een tuinbouwgebied. In Made is een project in ontwikkeling  voor een tuinbouwgebied en de gebouwde omgeving. Er zijn recent twee opsporingsvergunningen aangevraagd waarbij men warmte wil gaan leveren aan de gebouwde omgeving. Geothermie in de gebouwde omgeving is complexer dan business to business, omdat je een warmtenet nodig hebt en je te maken krijgt met verschillende afnemers zoals bedrijven en particulieren en dat moet je allemaal organiseren.

 

Merk je weerstand bij bedrijven en particulieren om de benodigde investeringen te gaan doen?

 

Bij een geothermie project heb je het over een miljoenen investering. Er zijn zeker bedrijven die bereid zijn deze investering te doen, omdat bestaande warmtenetten verduurzaamd moeten worden, woningen van het aardgas af moeten en bedrijven moeten verduurzamen. Bij veel bedrijven leeft het besef dat ze moeten verduurzamen meer dan bij woningeigenaren. Het is nu nog lastig om hen te verleiden, zolang er een aardgasaansluiting beschikbaar is. Dat is een vraagstuk waar gemeenten en warmtebedrijven op dit moment mee worstelen.

 

 

Waarom het digitale magazine?

 

Normaal hebben we elk jaar een bijeenkomst met alle betrokkenen die de Green deal hebben ondertekend. Om elkaar te ontmoeten en inspireren en kennis te delen. Vanwege Corona kon dat dit jaar niet doorgaan. Om toch in contact te blijven, hebben we dit digitale magazine gemaakt.

 

Wil je meer weten over geothermie in Brabant, lees het digitale magazine

Naar website >
Infoplein logo