06/09/2023

Ontgroeien: Wat is dat?

Onze samenleving draait vooral om geld verdienen en economische groei. Op het nieuws worden een stijgend nationaal inkomen en een bloeiende economie gebracht als goed nieuws. Bedrijven willen steeds meer winst maken, dit jaar liefst nog meer dan vorig jaar. Slimme marketeers weten hoe ze ons brein kunnen beïnvloeden met reclame, waardoor we vaak dingen kopen die we eigenlijk niet echt nodig hebben. Dit geldt niet alleen voor spullen, maar ook voor ons eten en hoe we reizen. Langzaam maar zeker zijn we verslaafd geraakt aan gemak, het kopen van dingen en de groei van de economie. De ontgroei-beweging pleit voor “een geplande vermindering van overtollig energie- en materialenverbruik om zo de economie op een democratische, veilige en rechtvaardige manier terug in balans te brengen met de levende wereld.”

Waarom moeten we ontgroeien

Het delven van grondstoffen, massaproductie, transport en het weggooien van goede spullen zorgen voor grote schade aan de aarde en veroorzaken klimaatproblemen. Dat moet anders. Onze huidige economische groei zal ons niet helpen om problemen zoals klimaatverandering en ongelijkheid op te lossen. Sterker nog, ongecontroleerde groei veroorzaakt juist deze problemen. Het is tijd om anders te denken over de economie. Hoe kunnen we ons bewustzijn veranderen als het gaat om winkelen, zodat we bewuster en verstandiger dingen kopen? Hoe stoppen we overconsumptie?

De Ontgroeiers: ‘Kunnen we een economie hebben die beter is dan groei?’

Hoe gaan we dit doen?

Ontgroeien betekent verandering in onze levensstijl. We moeten bewuster leven en stoppen met het aanmoedigen van overconsumptie.

Maar hoe ziet dat eruit in de echte wereld? Critici van de ontgroei-beweging zeggen dat er nog niet genoeg concrete plannen zijn. Toch komen er in de praktijk en de literatuur al allerlei voorbeelden van antwoorden op die hoe-vraag voor. Zo kan er op beleidsniveau meer gefocust worden op repareerbaarheid en meer ruimte geboden worden voor initiatieven rondom recycling, circulariteit, het delen van apparaten etc. En (over)consumptie kan extra belast worden.

Rob van der Rijt schreef een overzicht van verschillende concrete voorstellen en ideeën, evenals voorbeelden van initiatieven die al plaatsvinden. Hij geeft ideeën voor beleidsmakers, overheden, en bedrijven om te implementeren.

Wie kan wat doen? Wat kun jij doen?

Er zijn genoeg ideeën en praktische voorbeelden om mee aan de slag te gaan. De potentiële resultaten zijn de moeite waard: schonere lucht, gezondere grond, meer vrije tijd, meer aandacht voor mens en dier, minder stress, lagere gezondheidskosten, hoogwaardige producten en een rechtvaardiger samenleving op nationaal en internationaal niveau. Het zal niet gemakkelijk zijn, maar gezien de dringende ecologische en sociale crises is het onze morele plicht om het op zijn minst te proberen.

Ontgroeien is de verantwoordelijkheid van ons allemaal. Overheden kunnen beleidskeuzes maken om overconsumptie te verminderen. Bedrijven kunnen bewuster inkopen, duurzamer produceren en zich meer richten op service en reparatie. Consumenten kunnen minder nadruk leggen op bezit en meer delen, (laten) repareren en recyclen. We kunnen ook voedsel op maat kopen om verspilling te verminderen. Niet alleen consumenten, maar ook restaurants, supermarkten en instellingen. Koop je spullen bij bedrijven die duurzaam produceren en realiseer jezelf dat geretourneerde producten nooit meer hun weg vinden naar een gebruiker. Ze worden vernietigd of weggegooid. Winkel dus bewust en verantwoordelijk.

Lees hier het overzicht van Rob van der Rijt