Project - Zichtbaarheid
VvE’s als voortrekkers in het verduurzamen van woningen
Sinds 1 oktober is het VTCB (VvE Transitiecentrum Brabant) actief. Het doel is om Verenigingen van Eigenaren (VvE’s) te begeleiden bij het verduurzamen van hun appartementencomplex. Tijdens informatiebijeenkomsten krijgen ze tips over mogelijke maatregelen, subsidies, juridische en bouwkundige zaken en over beheer en worden zo op weg geholpen met het verduurzamen van hun wooncomplex.
Dit project is mede mogelijk gemaakt door subsidie van OPZuid en de EU. OPZuid is het subsidieprogramma voor Zuid-Nederland.
Wie ben je en wat doe je?
Ik ben Inge van Beek, Omgevingsmanager Energietransitie VvE’s bij de gemeente Tilburg. Mijn opgave is om alle 650 VvE’s binnen de gemeente Tilburg te inspireren en activeren om te gaan verduurzamen zodat we in 2045 een klimaatneutrale gemeente zijn. In het verleden hebben we dat projectmatig gedaan en nu met het VvE Transitie Centrum Brabant gaan we dat samen met 9 andere partijen provinciebreed aanpakken.
Ik ben Kees Oomen, Directeur Public Affairs & Organisatie bij de Stichting VvE Belang. Wij zijn er voor alle VvE’s landelijk. Ik ben verantwoordelijk voor het inhoudelijk functioneren van VvE’s door contacten te onderhouden met allerlei partijen. Dat kunnen marktpartijen zijn, maar ook overheid. Zoals nu bijvoorbeeld de Provincie Noord-Brabant. Dat kan gaan over diverse onderwerpen zoals verduurzaming, rookgasafvoer, laadpalen, wetgeving, isolatievouchers, banken en noem maar op.
Inge benaderde mij omdat ze een idee had voor een subsidieproject via Stimulus Europa. Tilburg heeft daarin een grote ambitie. Samen hebben we daarvoor een projectplan geschreven en hebben we het projectmanagement op ons genomen.
Kees Oomen (VvE Belang) en Inge van Beek (Gemeente Tilburg)
Waarom zijn jullie dit project gestart?
In Tilburg hebben we de overtuiging dat VvE’s in het verduurzamen van woningen een voortrekkersrol kunnen hebben. Als je met VvE’s laat zien dat het wel kan, heb je meteen een groot aantal woningen die aangepast zijn en ‘een goed voorbeeld doet goed volgen’.
Het is heel hard nodig dat je laat zien dat je als gemeente met deze aanpak een belangrijk deel van de VvE’s kunt bereiken en activeren zodat andere gemeentes zullen aansluiten. Het is een soort try-out waarmee we willen laten zien dat het met deze gestructureerde aanpak, in de volgorde die we bedacht hebben en met voldoende inzet, dat het dan kan. We gaan heel goed meten wat er kan, hoe succesvol het is, maar ook wat we nog niet bedacht hebben.
Met deze mix pakken we schaalgrootte en tegelijkertijd activeer je een hele lastige groep. Als je laat zien dat dat kan, kun je een enorme boost geven aan de verduurzaming binnen de gebouwde omgeving.
Wat is de huidige status?
In Nederland hebben we zo’n 125.000 VvE’s in het woondomein (waarvan zo’n 8.000 in Brabant). Van die VvE’s zijn er 66.000 kleiner dan 6 wooneenheden. Hoe kleiner de VvE, des te lager is de organisatiegraad.
We hebben met het Ministerie van Binnenlandse Zaken een onderzoek gedaan dat gaat over ‘Reserveren en presteren’. Onderdeel daarvan is duurzaamheid en daarin is onderzocht wat er al gedaan is, of er al plannen zijn, of ervoor gespaard wordt, welke belemmeringen er zijn etc.
Meer dan 80% heeft al wel iets gedaan, variërend van LED verlichting tot isolatie en zonnepanelen op het dak.
Uit het onderzoek (Companenrapport 2021) blijkt dat het tegenwoordig redelijk top of mind is. Zelf merken wij dat ook. Als we 10 jaar geleden een bijeenkomst hadden voor VvE’s dan kwamen er van de 700 gasten zo’n 30 naar de presentatie over duurzaamheid (toen vooral over isolatie). Als we nu zo’n bijeenkomst hebben, dan komen er 300 mensen naar het onderwerp over duurzaamheid. De omslag was december 2016 toen er in de krant stond dat we van het aardgas af gaan. Dat heeft mensen in een actiemodus gezet. Ook de VvE’s. De grotere VvE’s zijn redelijk goed georganiseerd en de verwachting is dat die de uitdaging wel aangaan. Lastiger is het bij de kleinere VvE’s die vaak minder goed georganiseerd zijn.
Wat is de doelstelling van het VvE Transitie Centrum Brabant (VTCB)?
Dat kun je opknippen in verschillende delen. Iedere gemeente en deelnemer heeft zijn eigen uitdagingen en budget benoemd.
Overkoepelend is de samenwerking die we zijn aangegaan om een centrale plek te creëren waar VvE’s met hun vragen terecht kunnen. Dat is het telefoonnummer dat sinds 1 oktober actief is: 085-23 77 444. Ook wordt er een website ontwikkeld. Daar kunnen VvE’s met hun vragen terecht en worden ze op weg geholpen zodat ze niet verdwalen op Google.
We willen met de vijf gemeentes een goede pilot neerzetten zodat de noodzaak ook bij andere gemeentes zichtbaar wordt en dat het na 2023 door blijft gaan.
We hebben een plan gemaakt als een soort trechter. Bovenin gaan er met behulp van de deelnemende gemeentes zo’n 2.100 VvE’s in en onderaan hopen we er 133 over te houden. Op een tussenlaag gaan we 650 VvE’s voorzien van de Campagnebox. Die ontwikkelen we samen met het Ministerie van Binnenlandse Zaken en die box moet VvE’s zelf in staat stellen om het proces te doorlopen en, eventueel met hulp, aan de slag te gaan. Dat alles samen moet ruim 500 ton CO2 besparen.
Wat zijn de grootse uitdagingen die jullie voorzien?
Het VTCB is een soort ‘facilitator’, maar een kernrol is weggelegd voor de gemeentes. Dat is een uitdaging. Zij hebben de aanjaagrol en moeten naar buiten treden om VvE’s bij de arm te nemen door aan de bovenkant van die trechter voorlichting te gaan geven. Dan verder in de trechter naar de cursus, vervolgens advies geven, dan begeleiding en tenslotte besluitvorming en uitvoering. De gemeentes moeten dus de VvE’s wakker schudden, zorgen dat ze naar bijeenkomsten komen, een leuk programma bieden en het project zichtbaar maken.
De volgende uitdaging is dan het betrokken houden. Als je de VvE’s enthousiast gemaakt hebt, moet je ze wel vasthouden want als je ze kwijtraakt, wordt het heel lastig om ze nog een keer geïnteresseerd te krijgen.
De derde uitdaging is de procesbegeleiding. Zo’n verduurzamingstraject is nogal wat voor VvE’s. Of het nu om één maatregel gaat of om de renovatie van de hele schil. Je hebt financiële belangen, besluitvorming, technische informatie. Moet je lenen? Wanneer ga je de maatregelen doen? Dus moet je eerst zorgen voor voldoende kennis van zaken binnen de VvE met advies van derden en vervolgens het proces in en het project begeleiden.
Is het VTCB dan vooral voor gemeentes bedoeld?
Nee, het is bedoeld voor de VvE’s. Zij moeten in actie komen, maar de gemeentes moeten de grote aanjagers worden. De VvE’s moeten handvatten krijgen zodat ze weten welke vragen op hun pad komen en daar sturing in krijgen. Nu is het chaotisch en gaan ze met een half idee aan de slag en als het dan niet lukt, haken ze af. Dus we willen ze de kennis geven; als je op deze manier begint en het traject doorloopt, dan ga je tot een gedragen gezamenlijk resultaat komen.
VvE’s en gemeentes hebben niet automatisch een band met elkaar. Met dit initiatief bieden we de vijf deelnemende gemeentes de mogelijkheid om kennis te maken en iets toe te voegen waarmee we de mensen op weg helpen.
Heb je al reacties vanuit de stichting VvE Belang?
Vooropgesteld is het VTCB niet in eerste instantie bedoeld voor aangesloten VvE’s bij stichting VvE Belang. Uiteraard gaan we aangesloten VvE’s die zich binnen de deelnemende gemeentes bevinden wel aanschrijven.
Nu is er alleen nog een telefoonnummer dus de echte ruchtbaarheid willen we pas geven als de website er is en er een platform staat waar men terecht kan met alle vragen.
Wat is er nodig om dit tot een succes te maken?
Allereerst een goede website en een goed lopende organisatie. Dus ook een helpdesk die je kunt bellen zodat mensen opgevangen worden. De drempel om ons te benaderen moet heel laag zijn en vanuit onze achterban weten we dat mensen graag bellen. Uiteraard komen er FAQ’s op de website en heel veel promotie- en voorlichtingsmateriaal.
Ook de actieve rol van de gemeentes. Als ze dat niet doen, komt het niet van de grond.
Verder is de kwaliteit van elk onderdeel een succesfactor. Elke fase in de trechter moet eindigen met een gratis aanbod. Na de voorlichting krijg je een aanbod voor een cursus van drie dagdelen. Juridisch, bouwkundig op je eigen complex. Dan kun je kiezen voor een advies: energieadvies, een quick scan of energiemaatwerkadvies. Of je krijgt die campagnebox. Ook gratis. Dan kun je nog geholpen worden met de begeleiding. De kwaliteit van de aanbiedingen is ook een succesfactor. Dus de kwaliteit van de mensen, de samenwerkingen tussen de partners en de energie die iedereen erin steekt dat gaan de succesfactoren worden.
Hoe gaan jullie die succesfactoren borgen?
Binnen de gemeente Tilburg hebben we het programma ‘Aan de slag met je huis’ om particuliere woningeigenaren te helpen met verduurzamen van hun huis. De VvE’s hebben daar een rol in. Voorheen deden we dat extern op projectbasis, maar nu dus met mij (Inge) als vaste medewerker en er is nu al een collega bijgekomen in het Energieteam dus zo borgen we dat binnen de organisatie.
Wij (Inge en Kees) zijn verantwoordelijk voor het projectmanagement en wij moeten zorgen dat iedereen gaat doen wat ‘ie moet doen. En dat iedereen het leuk blijft vinden want de energie die erin zit, gaat bepalen wat de output wordt.
Wat zou je tegen de VvE’s willen zeggen om ze te motiveren?
Dat je veel geluk hebt als je in één van de vijf deelnemende gemeentes woont en dat je die kans met beide handen aan zou moeten grijpen! Dit is een uitgelezen kans om nu te beginnen als je nog niet begonnen was of als je je al georiënteerd had, is het een mooie gelegenheid om die oriëntatie een vaste vorm te geven. Dus doe daar je voordeel mee.
Er doen ook drie grote beheerders mee en die kunnen hun klanten ook op een mooie manier op weg helpen. De samenwerking tussen VvE’s en gemeentes mag wel wat verbeterd worden en daar kunnen beheerders bij helpen. Verduurzaming is voor beheerders ook vaak nieuw en wij kunnen hen daar weer bij helpen.
Waar kunnen VvE’s terecht om mee te kunnen doen?
Ingaan op de uitnodiging die ze krijgen voor een bijeenkomst en vervolgens meedoen aan de workshops. Dan kunnen ze bewust beslissen of ze er op korte termijn iets mee willen en kunnen doen of het agenderen. Dus de kans grijpen die zich nu aandient! Door het vergaren van kennis kunnen ze ook beter vertrouwd raken met wat er kan, kun je gerichter advies vragen bij externe partijen. En als je meer kennis hebt, kun je ook beter uitleggen wat het allemaal inhoudt en krijg je minder discussie.
Als we over een jaar kijken, waar hopen jullie dan te staan?
Dan hebben we drie of vier bijeenkomsten in Tilburg gehad en in de overige gemeentes ook allemaal de eerste bijeenkomst. We hebben ervaringen uitgewisseld hoe we VvE’s kunnen bereiken. En we weten hoe de ontmoetingen gaan en wat we hebben opgehaald. Dus dan weten we ook welke VvE’s er op de uitnodiging af komen. Bovendien hebben we in kaart in welke fase de VvE’s zitten. Dat gaan we in een matrix zetten waarmee beheerders naar gemeentes kunnen stappen. Hopelijk zijn de beheerders enthousiast over de ingangen die ze hebben bij de gemeentes. En heeft het VTCB heel veel werk in de vorm van aanvragen en adviesvoorziening.
Wil je meer informatie over de werkzaamheden van het VvE Transitie Centrum Brabant, kijk op de pagina over het VTCB op de website van de gemeente Tilburg of bel: 085-23 77 444
Stuur een reactie
VvE Transitie Centrum Brabant
Het VvE Transitiecentrum Brabant is het centrale loket in de provincie Noord-Brabant waar VvE’s terecht kunnen met al hun vragen. Zij krijgen ondersteuning met een voorlichtingscursus, advies en begeleiding. Het VTCB is een samenwerking van: VvE Belang, de gemeenten Eindhoven, Waalwijk, Oss, Oosterhout en Tilburg, en 3 VvE beheerkantoren: VP&A Groep, VB&T VvE diensten en Clijbedi.
Inge van Beek en Kees Oomen Projectmanagers VTCB - VvE Transitie Centrum Brabant
Tilburg